De nasleep van de coronacrisis zorgt ervoor dat 2022 een jaar vol onzekerheden is. De coronacrisis heeft geleid tot uitstel van veel zorgvragen. Daarnaast heeft Veilig Thuis te maken met veel meldingen. Zij kunnen deze meldingen weer slecht kwijt bij ketenpartners. Dit komt omdat die ook wachttijden hebben. We verwachten op langere termijn meer vraag naar hulp en ondersteuning. Dit komt omdat meer mensen in een kwetsbare positie komen als gevolg van de crisis.
We moeten daarom ons aanbod van hulp en ondersteuning goed organiseren. We nemen in 2022 maatregelen die op korte en op lange termijn effect op de uitgaven hebben. Zo zoeken we de balans tussen de kwaliteit van de zorg, de maatschappelijke effecten die we met de hulp en ondersteuning willen bereiken en de lange termijn betaalbaarheid van het Almeerse sociaal domein. Op deze manier werken we aan onze ambitie om voor iedereen die dat nodig heeft goede ondersteuning te bieden in de eigen omgeving.
We willen Almeerders ondersteuning geven die noodzakelijk, nuttig en goed is
Soms heeft iemand ondersteuning nodig om problemen op te lossen. Vaak kunnen gezins- en familieleden, vrienden en buren helpen. Ook zijn er plekken in de wijk waar mensen kunnen aankloppen voor advies of praktische hulp. Maar er zijn grenzen aan wat mensen zelf en met hun eigen omgeving kunnen oplossen. Daarom moeten Almeerders kunnen rekenen op de gemeente voor goede ondersteuning.
Steeds meer Almeerders vragen de gemeente om ondersteuning. Bij jeugdhulp zien we al bijna 20 jaar een stijgende vraag. Als we niets veranderen, blijven we elk jaar meer betalen. Het risico is dat de gemeente niet iedereen goed kan blijven helpen. We kijken daarom naar manieren om minder kosten te maken. Dit doen heel veel gemeenten in Nederland. We weten dat het lastig is om op een andere manier te gaan werken. Je verandert niet zomaar dingen die je al heel lang op een bepaalde manier doet. Toch is dit nodig en gaan we er alles aan doen om dit voor elkaar te krijgen.
We willen goed samenwerken met andere organisaties, zoals zorgaanbieders en de zorgverzekeraar. We gaan met hen de contracten en subsidies anders opstellen. Zij zijn nodig om tot succes te komen. We willen strakker vasthouden aan bestaande contracten. Verder gaan we in 2022 meten wat de resultaten zijn van de ondersteuning, willen we zorgaanbieders stimuleren om Almeerders te helpen om zoveel mogelijk zelf te zoen, en gaan we onderzoeken hoe we de ondersteuning anders en dichterbij kunnen organiseren. We zoeken daarbij naar slimme combinaties met welzijn en (vrijwilligers)werk.
We werken aan WELzijn in Almere
In het voorjaar van 2021 heeft de gemeenteraad het nieuwe welzijnskader vastgesteld. We gaan hiermee aan de slag. We gaan onder andere investeren in ontmoetingsplekken en sociale netwerken. Dit doen we omdat daar de basis ligt voor het omzien naar elkaar. We vergroten hiermee de betrokkenheid van Almeerders bij hun eigen woon- en leefomgeving. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor welzijnsprofessionals. We versterken ook het aanbod van laagdrempelige ondersteuning in de wijken. Hiermee verkorten of voorkomen we een beroep van inwoners op zwaardere vormen van ondersteuning.
We werken aan de verbetering van de jeugdhulp
Er is in de landelijke media veel aandacht geweest voor de tekorten in de jeugdzorg. We zijn niet de enige gemeente die we elk jaar meer kosten maakt voor de jeugdzorg. Het Rijk geeft ons inmiddels meer geld voor jeugdhulp. We verwachten dat dit voor meerdere jaren zal zijn. Tegelijkertijd willen wij minder groei van de kosten. Om dit te kunnen doen is het nodig dat we de jeugdhulp transformeren. Dit betekent dat we de jeugdhulp anders organiseren. We werken hieraan volgens de landelijke transformatie agenda en de maatregelen kostenbesparing jeugdhulp (uit het AEF en PEERS rapport).
We zetten jeugdhulp alleen in als dat echt niet anders kan. En als jeugdhulp nodig is moet dat gerichte r en op basis van een verklarende analyse. Dit moet helpen om de jeugdhulptrajecten te verkorten en verlengingen van jeugdhulp te verminderen. Ook blijven we het beheer van de contracten verbeteren . Door actiever contractmanagement voorkomen we dat normen uit de contracten vaak overschreden worden. Ook bij de inkoop van nieuwe zorg maken we nieuwe afspraken met zorgaanbieders. De inkoop is het moment om zorg anders te organiseren en de knelpunten en beperkingen die we nu ervaren te voorkomen.
In 2022 werken we aan de uitrol en doorontwikkeling van de teams gezinsbegeleiding . Deze teams zijn bedoeld voor gezinnen die met problemen op meerdere leefgebieden te maken hebben en aankloppen bij de jeugdhulp. We kijken naar wat de achterliggende problemen zijn voor die aanvraag. Deze gezinnen hebben langere tijd begeleiding nodig. De begeleiding komt dan niet alleen vanuit jeugdhulp maar ook vanuit bijvoorbeeld schuldhulpverlening. In de teams gezinsbegeleiding werken professionals vanuit die verschillende domeinen samen op basis van een gemeenschappelijk plan.
Samen met de andere gemeenten in Flevoland organiseren we de jeugdveiligheid beter . We willen dat organisaties vanaf het begin samen bedenken wat jongeren nodig hebben. We gaan hierbij van keten naar netwerk. De acties die nodig zijn, moeten ze daarna ook snel kunnen uitvoeren.
We verbeteren de kwaliteit van de Wmo en zorgen dat het betaalbaar blijft
In het najaar van 2020 zijn we gestart met de uitvoering van het programma Grip op de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). Het programma Grip op de Wmo gaat over de verbeteren van kwaliteit van de ondersteuning en op het beschikbaar en betaalbaar houden van de Wmo ook op de lange termijn. Het programma heeft zes speerpunten. Het gaat bijvoorbeeld over het verbeteren van de sturing op resultaten en effecten van de ondersteuning, het aanscherpen van de afspraken over kwaliteit en aan het versterken van de inzet van het voorliggende veld . Hier werken we samen met partners aan. Het programma vormt ook de basis voor het nieuwe inkooptraject. Begin 2022 starten we met de aanbesteding van de nieuwe contracten die vanaf 2023 zullen ingaan.
We zien dat meer inwoners met een psychische kwetsbaarheid de komende jaren in de wijk wonen. Daarom werken wij aan een lokaal voorzieningenaanbod . Dit moet helpen deze inwoners te ondersteunen. Het gaat om voorzieningen die helpen om inwoners met een psychische kwetsbaarheid zo gewoon mogelijk in de wijk te laten wonen.
In het regionaal kader hebben we afgesproken dat iedere gemeente het lokale basisaanbod op orde moet hebben. Ook moeten er aanvullende ondersteunende voorzieningen ontwikkelt worden. We hebben gezamenlijk bepaald wat in iedere gemeente aanwezig moet zijn om het mogelijk te maken dat personen die dakloos zijn geraakt en personen met psychische problemen (weer) zelfstandig kunnen wonen. Deze voorzieningen voorkomen dat problemen van personen verergeren. Dit moet ervoor zorgen dat zij geen gebruik hoeven te maken van regionale voorzieningen. Ook kunnen cliënten uit regionale voorzieningen dan weer beter uitstromen naar de lokale zorgverlening. De exacte inrichting kan per gemeente verschillen zodat goed kan worden aangesloten bij het bestaande lokale aanbod.
De zes gemeenten in Flevoland hebben in 2020 besloten om vanaf 2022 regionaal samen te blijven werken met betrekking tot de voorzieningen voor beschermd wonen . Dit is onderdeel van Wmo regionaal. We hebben deze afspraken vastgelegd in het regionaal kader. Hierin staat dat wij de regionale voorzieningen budgetneutraal en vanuit gezamenlijk regiobudget blijven organiseren en betalen. Verder worden wij vanaf 2022 verantwoordelijk voor nieuwe cliënten uit onze eigen gemeente die in aanmerking komen beschermd wonen. De gemeenten ontvangen hiervoor vanaf 2023 ook lokaal bijbehorende financiële middelen.
We bieden zorg en ondersteuning zo dichtbij mogelijk aan
Het Regionale zorglandschap Wmo Flevoland richt zich op de zorg en ondersteuning van kwetsbare inwoners die zorg willen. Dit zijn bijvoorbeeld inwoners met psychische problemen, verslaving, een lichte verstandelijke beperking en/of problemen door huiselijk geweld of kindermishandeling. Deze mensen helpen we om zo veel mogelijk naar een normale leefsituatie te komen. Daarbij blijven ze zo veel mogelijk in hun eigen woonomgeving. Hun behoeften en mogelijkheden staan centraal.
Om ervoor te zorgen dat dit goed gaat doen we verschillende dingen. We proberen de instroom in 24-uursvoorzieningen te beperken. Ook zetten we meer in op preventie, nazorg en ambulante begeleiding. In 2020 en 2021 hebben we daarin al mooie resultaten behaald. We maken afspraken om instroom in instellingen te voorkomen. We proberen mensen zoveel mogelijk in de eigen omgeving te blijven ondersteunen. En daarnaast zetten we ook in op het creëren van meer begrip en steun van en door buurtbewoners.
Veel van deze dingen doen we samen met de Flevolandse gemeenten. Samen met hen willen we in Flevoland ervoor zorgen dat mensen die het nodig hebben meer beschermd thuis kunnen wonen. We zetten het geld daarom in voor pilots rondom preventie, toegang, herstel, nieuwe producten Beschermd Wonen, wachtlijsten, nazorg (waaronder waakvlam), inzet van ervaringsdeskundigen en flexibel op- en afschalen van zorg.
We helpen inwoners die zelf moeilijk mee kunnen komen
We zetten meer in op hulp aan mensen om zoveel mogelijk mee te kunnen ('ambulantiseren'). We doen dit onder andere door:
- het versterken van de wijkteams door hen aan medewerkers van de Blijf Groep te koppelen;
- het doorontwikkelen van de casusregie met als doel te vroegsignaleren en recidives te voorkomen
- de inzet van ervaringsdeskundigen huiselijk geweld en kindermishandeling;
- het inzetten van een doorbraakmanager. Dit moet helpen om de knelpunten in de jeugd-beschermingsketen op een integrale wijze samen met de partners op te pakken;
- het onderzoeken van de mogelijkheden om de maatschappelijke opvang (MO)-gezinswoningen als time-outplek in te zetten voor de vrouwenopvang-doelgroep. Hierbij verblijft een vrouw met kinderen voor een korte periode in de MO-gezinswoning om de thuissituatie te escaleren. Dit om instroom in de vrouwenopvang te voorkomen;
- Tijdelijke huisverbod Nieuwe Stijl: Veilig Thuis Flevoland coördineert dit;
- de ontwikkeling van een omgangshuis voor kinderen wiens ouders in een vechtscheiding verwikkeld zijn;
- het project De Nieuwe Toekomst: Vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld krijgen in dit project de mogelijkheid om een zelfstandig bestaan op te bouwen, zonder daarbij afhankelijk te zijn van een partner of uitkering. Daarmee verkleinen we de kans dat zij en hun kinderen opnieuw met huiselijk geweld te maken krijgen;
- de ontwikkeling van plegeraanpak huiselijk geweld inclusief time-outplekken voor plegers;
- het versterken van nazorg wanneer vrouwen uit de vrouwenopvang uitstromen;
- het verstevigen van mensenhandelbeleid door de samenwerking binnen de regio en veiligheidsregio te versterken. Onder andere door meer op te trekken met regiocollega's en de zorgcoördinator en ketenregisseur van Gooi en Vechtstreek.
De maatschappelijke opvang in de regio Flevoland staat onder druk
Dit komt onder andere door de sterke bevolkingsgroei en het beperkte bedrag dat we hiervoor van het Rijk krijgen. De regio kampt al jaren met een tekort aan opvangplekken en een financieel tekort. Deze druk is in Flevoland hoger dan in de rest van Nederland.
Als regio Flevoland zijn we al enige tijd bezig met het verder ontwikkelen en vernieuwen van maatschappelijke opvang. De manier hoe we dit doen hebben we opgeschreven in het plan van aanpak “Brede Aanpak Dakloosheid”. De belangrijkste thema’s hierin zijn preventie, vernieuwing van de opvang en een gedifferentieerd woonaanbod met begeleiding. Dit is ook in lijn met de landelijke aanpak.
Op gebied van preventie willen we er daarom voor zorgen dat de instroom verkleind wordt en de uitstroom vergroot. Als het gaat over vernieuwing van de opvang gaat het onder andere over meer individuele nachtopvang. We zien dat dit leidt tot betere resultaten bij cliënten, bijvoorbeeld als het gaat over gedragsproblematiek. Op het gebied van gedifferentieerd aanbod van wonen met begeleiding willen we meer maatwerk bieden. Dit moet helpen om succesvolle uitstroom te bevorderen. Naast de nachtopvang en dagopvang en housing first denken we hier aan verschillende vormen van beschut wonen waarin ambulante begeleiding in verschillende vormen en intensiteit en op verschillende momenten in tijd, ingezet kan worden